Bart Combee en zijn vader Bas Combee ontvingen een POP3-subsidie voor de Kwatrijnstal. De stal heeft een innovatieve vloer waarmee vaste mest van urine wordt gescheiden. Deze reageren dan niet langer met elkaar en dat halveert de uitstoot van ammoniak. Het gebouw is ook nog eens emissiearm, energiezuinig en diervriendelijk: de koeien hebben veel ruimte en een strobed.
In 2022 is de Kwatrijnstal in gebruik genomen en staan er 95 melkkoeien.
Project: Kwatrijnstal
Projectpartners:
Maatschap Combee
Looptijd:
2 december 2019 – 24 maart 2022
Financiering:
Bart Combee: “Ik wilde graag op termijn de boerderij van mijn vader overnemen die al sinds 1913 in de familie is. Doordat de geurcirkel over het terrein van de buren liep, was het een lastige opgave, maar het bleek niet onmogelijk. Ik maakte een plan voor een rendabel, toekomstbestendig melkveebedrijf een stukje verderop. Hierbij heb ik hulp gekregen van Stichting De Duinboeren, een netwerk voor agrarische ondernemers in en om Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Kern van het plan was de innovatieve, energieneutrale melkveestal midden in het weidegebied. De Kwatrijnstal is onderdeel van een concept waarbij natuur en landbouw hand in hand gaan.”
Agrarische leegstand
In 2018 deed Bart Combee met de Duinboeren mee aan een landelijke prijsvraag om agrarische leegstand tegen te gaan met innovatieve oplossingen. Zijn team won en met het prijzengeld huurde hij een landschapsarchitect in waarna het plan een enorme boost kreeg. De provincie Noord-Brabant, Brabants Landschap, de Rabobank en de verpachter van de grond werkten enthousiast mee aan de plannen.
Kringlopen sluiten
In 2022 is de Kwatrijnstal in gebruik genomen en staan er 95 melkkoeien. De nieuwe stal heeft een robot die twee koeien tegelijk melkt. De melkrobot staat voor in de Kwatrijnstal met open wanden, zodat de koeien meteen naar buiten kunnen. Bart Combee: “We hebben 16 hectare natuurland waarop we extensief weiden. De boerderij telt 50 hectare land in totaal. We willen het voer en stro zoveel mogelijk van eigen grond halen om de kringloop te sluiten.”
Enorme investering
“Een nieuwe stal op een andere plek en meer inclusieve landbouw. Het is precies wat ik wilde, maar daarvoor was wel een enorme investering nodig. Bovendien moesten we vaart maken, want in 2024 moeten alle Brabantse melkveehouders een emissiearme vloer in de stal hebben”, herinnert Bart Combee zich. De eisen die de bank aan de financiering stelde waren niet mals. Bart spendeerde flink wat uren achter zijn computer waar hij een eigen bedrijfsplan met een slim verdienmodel schreef en ook een POP3-subsidie aanvroeg. Met de subsidie van 250.000 euro en de financiering van de bank is de Kwatrijnstal – die kostbaarder is dan gangbare stallen – er gekomen.
Bart Combee: “Een nieuwe stal op een andere plek en meer inclusieve landbouw. Het is precies wat ik wilde.”
Verdroging tegengaan
Bart Combee vindt het prachtig dat zowel zijn bedrijf als de natuur wel varen bij zijn natuurinclusieve aanpak. “Het benutten van vaste mest helpt om verdroging tegen te gaan. Organisch materiaal in de bodem houdt vocht vast, daardoor is er minder uitspoeling van meststoffen. Dat is grote winst in ons gebied. Want bodem en water dragen bij aan verbetering van landschap, biodiversiteit en het klimaat.”
Over de boerderij en Stichting De Duinboeren
Bart en Bas Combee zijn lid van de Stichting De Duinboeren, een netwerk voor zo’n 200 agrarische ondernemers in en om Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen. Bart: “Onze melk heeft zoveel meerwaarde door de natuurlijke en diervriendelijke manier waarop wij werken. Van een deel van deze melk maken we Brabantse duingoedkaas van Duinboeren. De boerenkaas is te koop in boerderijwinkels in Brabant. We laten daarmee zien wat we doen voor Brabant. We rekenen 20 cent extra per liter melk en gebruiken dat gedeeltelijk voor de natuur, bijvoorbeeld om een bloemenrand rond de weiden te zaaien.”
Lees meer over Stichting de Duinboeren.