De energie- en grondstoffentransitie is van invloed op de gehele economie, maar raakt de energie-intensieve sectoren (fossiele energie, agrofood-industrie, chemische industrie, en procesindustrie) in het bijzonder. Juist in het perifere en dunbevolkte Zeeuws-Vlaanderen en Vlissingen-Oost is er het risico dat banenverlies leidt tot een negatieve spiraal van wegtrekkende inwoners en bedrijven. Om het verlies van banen op te vangen, zet de regio volop in op diversificatie en verduurzaming van de economie, om zo toekomstbestendige banen te creëren. Deze inzet richt zich op het bouwen van een waterstofeconomie, afvang, opslag, hergebruik van CO2 als verdienmodel, duurzame elektriciteit ten behoeve van elektrificatie en warmteuitwisseling. Om nieuwe banen te creëren, én deze te vullen, zijn investeringen in technologie, systemen en infrastructuur, in nieuwe kennis en innovatie en om- en bijscholing, baanbegeleiding, en sociale inclusie noodzakelijk. Dat is niet alleen vanuit economisch perspectief noodzakelijk, maar raakt juist in Zeeuws-Vlaanderen en Vlissingen-Oost ook de leefbaarheid van het gebied. Banen en inkomens zijn immers noodzakelijk om voorzieningen in stand te houden. Zie deze video waarom het JTF belangrijk is voor Zeeuws-Vlaanderen/Vlissingen-Oost.

Het JTF in Zeeuws-Vlaanderen en Vlissingen-Oost zet in op drie sporen:

1. Investeringen in onderzoek en innovatie, met name gericht op het opschalen van productie en gebruik van groene waterstof.
2. Investeringen in het gebruik van technologie, alsook in systemen en infrastructuur
3. Bij- en omscholing van werknemers en werkzoekenden; aantrekken van talent voor de chemie en bredere techniek, toekomstbestendige arbeidsmarkt door leven lang ontwikkelen

Huidige en verwachte openstellingen

*First come first serve procedure
** Dit kan worden opgehoogd met vrijvallend budget uit eerdere openstellingen.

Zie hier alle voorgaande openstellingen voor Zeeuws-Vlaanderen/Vlissingen-Oost.

De regio West-Noord-Brabant is voor het JTF onderverdeeld in twee COROP-gebieden:

• Noordwestflank als ‘kerngebied’ voor de transitie in het aaneengesloten gebied van de gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen, Moerdijk, Steenbergen en Bergen op Zoom liggen het chemisch
  complex Moerdijk, de Amercentrale en de Green Chemistry Campus (Bergen op Zoom). Hier is de chemische industrie en fossiele energie geconcentreerd, en zijn de effecten van de klimaattransitie het grootst. Uit de banenanalyse blijkt dat de chemie in dit kerngebied sterk vertegenwoordigd is. Er bevinden zich hier ca. 3.700 banen in de chemie; 4,6% van de totale werkgelegenheid van de regio. De energie-intensieve industrie als geheel is met ca. 10.000 banen goed voor 12,5% van de werkgelegenheid in het kerngebied. Het JTF richt zich in dit gebied op de sociaaleconomische gevolgen van het verdwijnen van deze banen als gevolg van de klimaattransitie.
• Overige deel COROP-regio als ‘ruimere cirkel’
  Hierbij gaat het om de overige gemeenten in het COROP-gebied. Hoewel de chemie hier niet primair gevestigd is, worden de sociaaleconomische effecten van de transitie hier wel gevoeld. Immers is de regio één ‘Daily Urban System’ en werken mensen uit de gehele regio (en daarbuiten) in de chemie. Ter illustratie: 23% van de werknemers in het kerngebied wonen in het overige deel van West-Noord-Brabant (± 19.000 personen). Als er banen in Moerdijk of Geertruidenberg verdwijnen, heeft dat dus ook hier effect.

Zie deze video waarom het JTF belangrijk is voor West-Noord-Brabant.

De inzet van het JTF in de regio West-Noord-Brabant valt uiteen in drie sporen:

1. Vernieuwing en versterking van de regionale economie (met focus op proces- en productinnovatie in de biobased en circulaire chemie).
2. Investeringen in technologie, systemen en infrastructuur (met focus op duurzame
   infrastructuur (te weten elektrificatie, CO2-infrastructuur en circulaire economie) als voorwaarde voor
   toekomstbestendige banen in de groene chemie);
3. Een wendbare en weerbare beroepsbevolking (met focus op om- en bijscholing van werknemers en werkzoekenden en aantrekken van talent (in het bijzonder jongeren)).

West-Noord-Brabant heeft diverse troeven in huis die economische diversificatie en ontwikkelingskansen mogelijk maken:

• Er ligt een goede basis aan infrastructuur en verbindingen met andere chemieclusters (via spoor, wegen, en buisleidingen, en via kennisnetwerken) binnen het ARRRA-cluster, al zijn hier ook investeringen in vereist.
• Er is een sterke combinatie van wereldmarktleiders, innovatief mkb en onderwijsinstellingen in de (maak)chemie en industrie. Er ligt een stevige kennisbasis t.b.v. de transitie naar een groene chemie, met partijen en netwerken als Circular Biobased Delta, Smart Delta Resources, Green Chemistry Campus, Biorizon en Center of Expertise Biobased Economy, en met de R&D afdelingen van bedrijven.
• (West)- Brabant beschikt over sterke sectoren buíten de chemie – zoals de agri-biobased sector, de maintenance, de logistiek en High Tech Systems & Materials (HTSM) – die bijdragen aan de transitie naar een duurzame chemische industrie.
• Er bestaan aanwezige opleidingen op het gebied van techniek, chemie en ICT, met grote studentenpopulaties.

Vanuit deze troeven kent de regio ontwikkelkansen voor nieuwe, duurzame banen. De regio zet in op:

• Transformatie van fossiele chemie naar groene chemie, met duurzame energiedragers en circulaire en (agro)biobased grondstoffen. De groene chemie is een bron van nieuwe, toekomstbestendige werkgelegenheid, die het verlies van fossiele banen in de chemie kan compenseren. De inzet op een biobased en circulaire chemie sluit goed aan op de inzet op de grondstoffentransitie beoogd in de RIS3 Zuid-Nederland.
• Diversificatie: de transitie naar een groene chemie vraagt om andere (groene) energievoorziening, andere procestechnologie, andere grondstoffen (biobased en circulair), ander onderhoud, veranderingen in productieketens en andere logistiek. De transitie kan daarom alléén tot stand komen in nauwe samenwerking met andere sectoren buiten de chemie. In deze sectoren ontstaat ook nieuwe werkgelegenheid als gevolg van de transitie; zodoende treedt diversificatie van de economie op. Het gaat om:
  • Energiesector: met elektrificatie, productie en afname van groene waterstof als speerpunt. Rondom de Amercentrale zijn er kansen om een groene waterstofhub te ontwikkelen.
  • HTSM (high tech systems and materials): toepassing van innovatieve en smart technieken ter verduurzaming van de industrie.
  • ICT/data: digitalisering geldt als randvoorwaarde voor nieuwe banen in de groene chemie. Waardeketens veranderen compleet: van een lineair en centraal aangestuurd naar een circulair en decentraal model. Dit vraagt om innovaties op het gebied van digitale (smart) industrie. Er is een stevige digitale kennisbasis aanwezig in Brabant; er zijn kansen deze kennis ook in de chemie toe te passen en van daaruit breder te vermarkten.
  • Agrisector: als kennispartner, producent en verwerker van biomassa als grondstof voor groene chemie.
  • Logistiek: de Brabantse kennis en capaciteit in de logistiek is benodigd om logistieke processen in de circulaire chemie vorm te geven.
  • Afval: expertise en capaciteit uit de afvalverwerkingsbranche is noodzakelijk voor de circulaire winning van materialen als grondstof voor de groene chemie.
  • Installatie- en maintenance: installaties, systemen en infra in de groene chemie vragen om een andere vorm van aanleg en onderhoud.
  • Procesindustrie: hier ontwikkelen zich nieuwe waardeketens gebaseerd op materialen en producten uit de groene chemie.

Huidige en verwachte openstellingen

*First Come First Serve procedure
**Het beschikbare budget kan worden opgehoogd met vrijvallend budget uit eerdere openstellingen.

Zie hier alle voorgaande openstellingen voor West-Noord-Brabant.

Het opvangen van de sociaaleconomische gevolgen van de energie- en grondstoffentransitie van de chemie staat centraal in de JTF-inzet van Zuid-Limburg. De fossiele chemie, gecentreerd op chemiecluster Chemelot, zorgt voor veel directe én indirecte banen. Veel fossiele banen gaan echter met de transitie naar een duurzame industrie verloren. Dit leidt ook tot baanverlies in andere sectoren. Ook zorgt de transitie ervoor dat er andersoortige kennis en vaardigheden aan werknemers in de chemie wordt gevraagd. Bovendien dreigt er een mismatch op de arbeidsmarkt te ontstaan: enerzijds neemt de krapte op de arbeidsmarkt toe door de klimaattransitie, met name voor technisch en ICT-personeel, anderzijds beschikken werkzoekenden niet over de juiste skills om werk te vinden.

Om deze transitie-effecten op te vangen, zet Zuid-Limburg het JTF in om nieuwe, duurzame banen te creëren, waarbij het Chemelotcluster als basis dient voor toekomstbestendige, duurzame werkgelegenheid in de groene chemie en in aanpalende sectoren (diversificatie). Daarbij ligt de focus op circulair materiaalgebruik (mechanische en chemische recycling, restafval als grondstof), biogrondstoffen en een duurzame energievoorziening (elektrificatie, waterstof). Om binnen deze thema’s tot nieuwe banen te komen, ondersteunt het JTF de ontwikkeling en toepassing van kennis en innovatie én investeringen in benodigde technologieën, systemen, infrastructuur. Ook ondersteunt het JTF arbeidsmarktinzet gericht op een veerkrachtige en weerbare beroepsbevolking in het licht van de transitie.

Het JTF in Zuid-Limburg zet in op drie sporen:

1. Vernieuwing en versterking van de regionale economie: circulaire innovatie en toepassingen
2. Investeringen in technologie, systemen en infrastructuur: circulaire fundament
3. Een wendbare en weerbare beroepsbevolking: circulaire human capital agenda
   

Zie deze video waarom het JTF belangrijk is voor Zuid-Limburg.

Huidige of verwachte openstellingen

*First come first serve procedure
**Het beschikbare budget is opgehoogd met vrijvallend budget uit eerdere openstellingen en daardoor hoger dan in de regeling staat.

Zie hier alle voorgaande openstellingen voor Zuid-Limburg.