Binnen het OPZuid-project Homes Factory werken Vastlab Projectontwikkeling en Bouwbedrijf Boot BV aan het huis van de toekomst: een huis uit de fabriek. Door het bouwproces vergaand te industrialiseren, komt deze woning straks uit de 3D-modulaire Homes Factory in Breda. Oersterk en zeer duurzaam, volgens initiatiefnemers Jan Hoppen en Susanne Swinkels van Vastlab. Wij namen alvast een (digitaal) kijkje in de keuken.
Vanuit de overtuiging dat de beste woningen binnen gebouwd worden, zijn de partners een 3D-modulaire woningenfabriek gestart. Een combinatie van innovatieve oplossingen en voortschrijdende technologische ontwikkelingen zorgt ervoor dat onder ideale omstandigheden woningen geproduceerd kunnen worden. Dat maakt de woningen van Homes Factory oersterk en zeer duurzaam.
Wij willen starters de kans bieden om in een splinternieuwe nul-op-de-meter woning te wonen
Project: Homes factory
Projectpartners:
Homesfactory BV, Vastlab Projectontwikkeling BV, Bouwbedrijf Boot BV.
Looptijd:
1 juni 2020 – 31 december 2021
Financiering:
Een steentje bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen
Een immens woningbouwprobleem en een klimaatcrisis, het zijn volgens Hoppen de twee ingrediënten die tot dit project geleid hebben. Met het project hoopt Hoppen het roer om te gooien in de bouwwereld: “We bouwen in Nederland nog steeds zoals we dat in de middeleeuwen ook al deden. Bovendien ontbreekt de focus op duurzaamheid in de markt. De mentaliteit en werkwijze moet veranderen.” Met dit project willen de partners verschillende maatschappelijke uitdagingen aanpakken.
Allereerst noemen Hoppen en Swinkels de klimaattransitie. Bouwondernemingen en projectontwikkelaars zetten volgens Swinkels nu maar kleine stapjes: “Het is belangrijk dat we een perspectief geven aan de bouwwereld maar ook aan gemeenten en woningbouwcorporaties, dat wanneer zij niet strakker gaan uitvragen, de bouw niet uit zichzelf verder gaat dan de geldende normen.” Hoppen: “De BENG-normen (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) van de overheid zijn voor ons het laatste zetje om definitief voor duurzaam te kiezen. BENG is een voortvloeisel uit de klimaatwet. Er zijn nog maar heel weinig bouwers die er actief mee bezig zijn, maar vanaf 2021 moet alle nieuwbouw voldoen aan BENG-normen. Als Homes Factory zien wij liever strengere HENG-normen (Helemaal Energie Neutrale Gebouwen).”
De tweede grote maatschappelijke uitdaging is de woningcrisis, al gaat deze nadrukkelijk gepaard met de klimaatuitdagingen. Swinkels: “De gemeente Breda alleen heeft al een woningopgave van ongeveer 25.000 woningen. Als je die allemaal op een traditionele manier gaat bouwen, dus van de tekentafel tot en met de recycling van de huizen, voeg je ongeveer 80.000 kilo CO2 toe per woning. En dat dus keer 25.000 woningen. Daarmee ga je de klimaatdoelstellingen niet halen.” Niet bouwen, is echter ook geen optie. Dus werd er gezocht naar een integrale oplossing waarbij de CO2-uitstoot drastisch gereduceerd wordt én de huizen in sneltrein vaart gebouwd kunnen worden. Een belangrijk voordeel van het produceren in een fabriek is volgens Hoppen en Swinkels dat deze manier van bouwen op de lange termijn kosten-efficiënt zal zijn, in tegenstelling tot de aanhoudende prijsstijgingen in de traditionele bouw.
Een huis uit de fabriek
Hoe het huis uiteindelijk uit de fabriekt rolt? Het komt volgens Hoppen eigenlijk neer op woningen bouwen zoals je auto’s bouwt: 3D-modulair. “Dat houdt in dat wanneer een woning uit twee verdiepingen bestaat, wij die woning in twee elementen de fabriek uitrijden.” Hij licht toe dat het element tot wel 6 meter breed en 15 meter lang kan zijn. In het element zijn de gevel, de vloer, de wanden en dergelijke reeds geïntegreerd. Het geheel wordt als een pakketje op een hele grote dieplader gezet die ’s nachts naar de bouwplaats rijdt. Vervolgens wordt het huis met een gigantische kraan op zijn fundering gezet. “Zelfs het buitenkraantje is reeds gemonteerd”, voegt Hoppen lachend toe.
Een systeemdoorbraak
Swinkels: “Met dit project hebben we een oplossing in handen voor het klimaatprobleem én de betaalbaarheid van de woningen, een ware systeemdoorbraak. Dit in tegenstelling tot huizen die op een bouwlocatie, prefab, in elkaar gezet worden. Die worden vaak met traditionele materialen met een hoge CO2-uitstoot, zoals beton, in elkaar gezet of juist met duurzame materialen, zoals kruislaaghout, wat dan weer peperduur is. Deze oplossingen bieden de maatschappij dus niet de combinatie van duurzaam en betaalbare woningen. Vandaar dat wij naar een hybride vorm zijn gegaan.”
De CO2-besparingen worden binnen het project gerealiseerd door innovatieve toepassing van koolstofarme materialen en technologieën in het chassis en de schil van de Homes Factory-woning. Het succes zit hem volgens Hoppen vooral in de schil die de goede BENG-waarden heeft: “Uit de cijfers van de eerste pilot blijken al positieve resultaten.” De constructie van deze schil bestaat uit een combinatie van staal en gerecycled hout. Hoppen: “Slopers toveren sloophout om tot nieuwe duurzame bouwmaterialen met een groen label. Door dit soort zaken anders te doen dan normaal, proberen we de CO2-uitstoot terug te dringen. Het grote voordeel van deze opbouw is dat de gevel een damp-open systeem is. De woning ‘ademt’ als het ware en dat betekent een gezond en prettig binnenklimaat. Daarmee tackelen we het probleem dat veel goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen momenteel hebben met de luchtcirculatie.”
Swinkels: “Wat ook belangrijk is, is dat we demografisch nog groeien. Daardoor zijn er in de toekomst nog veel meer woningen nodig. Maar omdat het geheel 3D-modulair is, kunnen we het na twintig jaar ook weer volledig terugnemen en opnieuw gebruiken. De modules op zichzelf zijn recyclebaar.” Hoppen vult aan: “We onderzoeken ook nog het hergebruik van steen.”
Opschaling van de lopende band
Hoppen geeft aan dat er gekeken wordt naar opschaling na de huidige fase: “We willen naar een productielijn van ongeveer 20 meter breed en 110 meter lang. Daarmee wordt het een gigantische lopende band, waar elke dag een element uitrolt. Bij twee ploegen kunnen er zelfs twee elementen per dag geproduceerd worden. Dat betekent een woning per dag. Als je uitgaat van 300 werkbare dagen per jaar, kom je dus op 300 nieuwe woningen op jaarbasis.” In Breda wil Vastlab twee of drie van dit soort productielijnen opzetten. Het plan is om verschillende regionale hubs met fabrieksunits dichtbij de bouwplaats te bouwen, waardoor het aantal vervoersbewegingen beperkt blijft. “We zijn aan het uitdenken hoe we de productielijn zo efficiënt mogelijk kunnen realiseren. We hebben ontdekt dat we heel makkelijk in een bedrijfshal kunnen functioneren en die zijn er voldoende in Nederland”, aldus Hoppen.
Kansen voor starters
Swinkels: “We zijn er trots op dat we onlangs onze eerste starterswoning verkocht hebben aan een starter. In deze tijd zijn die over het algemeen onbetaalbaar voor deze doelgroep. Door het Homes Factory-concept hebben wij de prijs met een ton naar beneden kunnen brengen ten opzichte van de marktwaarde. Daarmee hebben starters eindelijk weer een kans op de woningmarkt en komen ze ook nog eens in een splinternieuwe nul-op-de-meter woning te wonen.”
Mentaal zetje
Hoppen en Swinkels zijn het eens over de toegevoegde waarde van het OPZuid: “De subsidie heeft ons heel erg geholpen om bepaalde beslissingen nu al te nemen en onderzoek te doen naar een mogelijke opschaling die interessant is voor de woningbouwmarkt in Nederland. We kunnen innoveren op het hoogste niveau en krijgen de mogelijkheid om twee pilots te draaien en in de praktijk te testen. Wij zijn een ‘new kid in town’ maar iedereen neemt ons serieus. Overal waar we komen, geven we aan dat de OPZuid-subsidie ons het mentale zetje heeft gegeven naar duurzame woningbouw. Wij zijn blij dat er vanuit het programma in ons project wordt geloofd.”