Door verlichting efficiënt in te regelen, kunnen grote stappen worden gezet op het gebied van energiebesparing. Straten, parkeergarages, tunnels en andere openbare ruimten zijn nog veel te vaak onnodig verlicht. Met project IKARES ontwikkelen ondernemers Lightronics en Global Innovator verlichtingsoplossingen die zuinig zijn, zonder afbreuk te doen aan de omgevingsbeleving en veiligheid. Maar liefst 22 gemeenten in Zeeland, Limburg en Noord-Brabant doen mee aan een pilot om de oplossingen te testen en demonstreren in de gebouwde omgeving.
Om klimaatverandering tegen te gaan, wil de Nederlandse overheid 49% minder uitstoot van broeikasgassen in 2030 en 95% minder CO2 uitstoot in 2050. IKARES projectleider Dirk Brands zegt: “De noodzaak voor gemeenten om te investeren in duurzame verlichtingsoplossingen is daarmee overduidelijk. Daar komt bij, dat ze met een lager energieverbruik een flinke financiële besparing kunnen realiseren.“
De verwachting is dat een groot deel van de deelnemende gemeenten de lichtoplossingen verder wil toepassen na afloop van de pilot
Project: IKARES
Projectpartners:
Lightronics BV en Global Innovator BV
Looptijd:
2 maart 2017 – 1 maart 2021
Financiering:
Substantiële energiebesparing
IKARES staat voor Intelligente KoolstofARme Energie Systemen. De samenwerking tussen Lightronics en Global Innovator bestond al voor de start van het OPZuid- project, maar is sindsdien veel intensiever geworden. Hun dienstverlening onderscheid zich door de mogelijkheden om maatwerk te leveren, apparatuur onderling te laten communiceren en de lichtbehoefte op afstand te kunnen instellen. De centrale doelstelling is altijd om een substantiële energiebesparing te realiseren.
Kosteloos
Brands: “De OPZuid-subsidie maakt het mogelijk dat we onze lichtoplossingen kosteloos kunnen aanbieden aan gemeenten in de vorm van verschillende pilots. Hierdoor kunnen gemeenten zelf ervaren wat de toegevoegde waarde van een dergelijk systeem is.” IKARES biedt een set van standaardoplossingen die moeten leiden tot een minimale energiebesparing van 60%. De lichtarmaturen hebben standaard detectoren om op basis van de aanwezigheid van personen het licht dynamisch te kunnen dimmen (licht op verzoek). Om dit mogelijk te maken, is de verlichting gekoppeld aan een energiemonitoringssysteem. Daarnaast kan de opdrachtgever kiezen voor extra functies om tot een nog grotere energiebesparing te komen of een betere leefbaarheid of veiligheid. “Daarbij kun je denken aan armaturen die fijnstof kunnen meten, geïntegreerde radars die de snelheid van langsrijdende voertuigen kunnen meten en de kleur van het licht aanpassen als waarschuwing bij een snelheidsoverschrijding en geluidssensoren om calamiteiten op te merken”, licht Brands toe.
Voorbeelden
Inmiddels is bij 12 pilots een maatwerk verlichtingsoplossing geïnstalleerd. Zoals bijvoorbeeld de dynamische verlichting van een sluis in Goes waarbij de lichtsterkte wordt afgestemd op de hoogte van het water, om zo de zichtbaarheid van de vaarroute voor vrachtvaartschepen te vergroten. Of de verlichting van verschillende fietstunnels die wordt ingeschakeld op het moment dat fietsers in de buurt van de tunnel komen. Of de pilot met een plein in Bergen op Zoom dat in trek is bij ‘hangjongeren’. Daar zijn geluidssensoren opgenomen in de verlichtingsarmaturen. Zodra er teveel herrie wordt gemaakt, verandert de kleur van het licht. Dit is een teken voor de jongeren dat ze een grens overschrijden.
Resultaten
Eind 2019 zullen alle pilotlocaties zijn ingericht. “De verwachting is dat een groot deel van de deelnemende gemeenten de lichtoplossingen verder wil toepassen na afloop van de pilot” zegt Brands.
De resultaten van de eerste pilot zijn inmiddels bekend. Het betreft de parkeergarage van TBV Wonen in Tilburg, die gedeeltelijk is uitgerust met ledverlichting en bewegingssensoren. De verlichting wordt na drie minuten zonder detectie terug gedimd naar 20% lichtsterkte. Zodra een sensor een beweging detecteert door middel van warmteverschillen, wordt de verlichting naar 100% opgeschaald. De armaturen communiceren onderling met elkaar, dus als een sensor een beweging ziet, gaan alle armaturen volledig aan. Ten opzichte van de rest van de parkeergarage die op de ‘ouderwetse’ manier wordt verlicht, is er een energiebesparing van 78%. Dirk Brands is trots op deze eerste zeer positieve resultaten. Hij vertelt enthousiast dat de instellingen zijn afgestemd op gebruikersfeedback. Zo werd het licht in eerste instantie na één minuut terug gedimd, maar dit bleek te kort te zijn.
Living lab
Nu de uitrol van de pilots loopt, is het tijd voor de inrichting van het living lab op de locatie van Lightronics. Daar zullen op kleine schaal een gevangenis, ziekenhuis, woonstraat, fietstunnel, klaslokaal, fietspad, parkeerterrein en doorgaande straat worden gesimuleerd om verlichtingsoplossingen te kunnen testen en te kunnen demonstreren aan bijvoorbeeld gemeenten en woningbouwcoöperaties. Bovendien zal het living lab, dat waarschijnlijk in oktober 2019 gereed zal zijn, worden gebruikt voor het trainen van installateurs ter voorbereiding op de omschakeling naar slimme verlichting.
Toekomstdroom
Dirk Brands besluit: “Als ik mag dromen, zullen alle armaturen in straten en wijken in de toekomst met elkaar communiceren en worden ze allemaal vanuit het energiemonitoringssysteem ingeregeld. Dan zal nergens in de openbare ruimte nog onnodige verlichting zijn en hebben we grote stappen gezet op het gebied van energiebesparing.”