De Laarhoeve bundelt krachten tegen voedselverspilling

Samenwerking voor innovaties – Proeftuin Productinnovatie Streekproducten Brabant

De Laarhoeve is een ontwikkelboerderij gelegen aan de rand van het dorp Diessen en natuurgebied Diessens Broek. Het bedrijf ontwikkelt producten voor ondernemers uit de streek met inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het POP3 Brabant-project ‘Proeftuin Productinnovatie Streekproducten Brabant’ is opgestart om agrarische restproducten om te zetten in nieuwe producten. In het project zijn door de samenwerkingspartners testfaciliteiten ingericht voor lokale ondernemers. Met behulp van professionele apparatuur, kennis en expertise ontwikkelen en testen zij nieuwe (streek)producten, van receptuur tot en met etikettering en kostprijsberekening.

De komende jaren willen we vele ondernemers blijven helpen om meerwaarde voor hun restproduct te creëren en voedselverspilling tegen te gaan

Project: De Laarhoeve – Proeftuin Productinnovatie Streekproducten Brabant

Projectpartners:

De Laarhoeve BV, Akkerbouwbedrijf Verschure CV, Aldo BV, Coöperatie Heibloem Eieren U.A., Zuidelijke Land- en Tuinbouworganistie, Helicon, Stichting HAS Hogeschool

Looptijd:

1 mei 2016 – 31 januari 2020

Financiering:

Iedere agrarische ondernemer heeft tien tot twintig procent tweede keus of restproducten. Grote ondernemers kunnen deze op volle pallets afzetten via veilingverkoop. Kleine ondernemers uit de streek hebben deze afzetkanalen echter niet, waardoor veel tweede keus of restproducten verloren dreigen te gaan of afgevoerd worden naar de voederindustrie. De Laarhoeve steekt hier een stokje voor. Het verwerkt de tweede keus of restproducten van kleine ondernemers door middel van productinnovatie tot allerlei nieuwe voedingsproducten. Vervolgens gaan de nieuw ontwikkelde producten terug naar de ondernemers die ze zelf verkopen. Met herkomstgarantie, want de Laarhoeve is een van de weinige partijen die de ondernemer de garantie biedt dat alleen eigen product in het potje terecht is gekomen.

Van varkensbedrijf tot proeftuin
Judy Kerkhofs is eigenaresse van de Laarhoeve. We moeten terug in de tijd om te horen  hoe de Laarhoeve is ontstaan. Op het moment dat haar ouders hun varkensvermeerderingsbedrijf  wilden overdragen, was er niemand om het voort te zetten. Judy zelf was werkzaam in de zorg. Echter na het lezen van een artikel over zorgboerderijen, maakte ze een sprong in het diepe en startte een van de eerste zorgboerderijen in Nederland. Onderdeel van het zorgaspect was het telen en verkopen van groente en fruit. Dit bleek een succes want inmiddels bestaat de Laarhoeve al meer dan 20 jaar. Van zorgboerderij is het bedrijf doorgegroeid naar ontwikkelboerderij en nu dan zelfs naar proeftuin. Het is een antwoord op voedsel- én talentverspilling. Judy Kerkhofs: “De vraag naar productinnovatie is in de loop der jaren dusdanig toegenomen dat zonder opschaling en verbetering van de faciliteiten niet alle lokale ondernemers geholpen konden worden. Door met de juiste partners een proeftuin op te zetten, konden we onze slagkracht vergroten.”

Inspelen op trends
De doelstelling van het POP3 Brabant-project is het ontwikkelen en toegankelijk maken van professionele testfaciliteiten voor productontwikkeling en -innovatie voor ondernemers die hun tweede klasse groenten, fruit, eieren en eventueel andere producten willen verwerken tot onderscheidende (streek)producten met toegevoegde waarde, waarbij op nieuwe trends wordt ingespeeld zoals ‘gezondheid’, ‘puur’ en ‘herkenbaarheid’.

“Een belangrijke trend is de ontwikkeling van gezonde producten, zoals verlaging van suiker- en zoutgehaltes, het behouden van vitamines en het verhogen van de voedingswaarde door toevoeging van natuurlijke stoffen, zoals bijvoorbeeld eiwitten. Dit laatste kan van grote waarde zijn voor kwetsbare doelgroepen zoals ouderen”, licht Judy toe.

Het samenwerkingsverband
Om te kunnen fungeren als testlocatie voor productinnovatie van (streek)producten, was een aantal vernieuwingen en aanpassingen nodig bij de Laarhoeve. Hiervoor heeft de Laarhoeve samenwerking gezocht met een vijftal partners. Drie agrarische bedrijven zijn onderdeel van het samenwerkingsverband: Akkerbouwbedrijf Verschure CV (‘De Kersenhof) , Aldo BV (‘Natuurlijk Tomaat’) en Coöperatie Heibloem (Lekker’nei). Naast de inbreng van expertise en netwerk brengen deze drie bedrijven ook eigen producten in voor productontwikkeling zodat in de pilotperiode van het project de testfaciliteiten konden worden uitgetest. De overige partners zijn de HAS Hogeschool en de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO). ZLTO draagt zorg voor de complete projectondersteuning en communicatie richting de doelgroep van agrarische ondernemers die behoefte heeft aan professionele faciliteiten voor productinnovatie en productie van toegevoegde waarde producten.

Experimenteerkeuken
Om te blijven voldoen aan de toenemende vraag vanuit de ondernemer zijn op de locatie van de Laarhoeve de testfaciliteiten uitgebreid met een professionele experimenteerkeuken en een professionele productielijn. De oude keuken is omgebouwd tot proeflokaal productinnovatie. “Wij noemen het ‘De Kromme Pollepel’”, zegt Judy trots. In de experimenteerkeuken worden nieuwe producten ontwikkelt en getest in een kleinschalige en experimentele omgeving. Ondernemers kunnen zelf gebruik maken van de faciliteiten of ze kunnen de Laarhoeve vragen producten voor hen te ontwikkelen.

Professionele productielijn
Een professionele productielijn was nodig om de experimenten uit de experimenteerkeuken te kunnen testen in een professionele omgeving. Maar een grootschalig productieproces stelt ook specifieke eisen aan producten en verwerking daarvan. Judy licht toe dat door de toenemende vraag naar productinnovatie ook de mate van professionaliteit toenam: “Op het moment dat je producten voor een ander maakt, zijn er diverse eisen waaraan je moet voldoen. De HACCP Certificering is één van die eisen. Het behalen van de FSSC 22000 is onderdeel geweest van het project. Het waarborgt het voedselveiligheid transport. In de bestaande bouw van de Laarhoeve bleek het niet mogelijk om aan de HACCP-normen te voldoen. Nieuwbouw was daarom een vereiste om de doelstellingen te realiseren.”

POP3-subsidie helpt meerdere ondernemers
“De financiële impuls die de POP3-subsidie met zich meebracht was noodzakelijk om de doelstellingen te behalen. Maar ook de samenwerking met de ZLTO hadden we nodig om het project te kunnen draaien. Dit hadden we niet zelf gekund”, zegt Judy stellig. “Als we de bouw volledig zelf hadden moeten financieren, was de prijs van onze producten zo hoog geworden dat het voor de lokale ondernemer niet meer rendabel was geweest om zijn product bij ons te laten verwerken. De POP3-subsidie heeft niet alleen ons geholpen maar helpt een heleboel ondernemers tegelijkertijd omdat we de kosten van de productie op deze manier laag kunnen houden.”

Blik op de toekomst
Na twintig jaar is de Laarhoeve nog steeds een voorloper op de markt: “Het wiel wordt hier telkens opnieuw uitgevonden.” Ook de persoonlijke motivatie van Judy Kerkhofs maakt een verschuiving door. Waar ze zich destijds volledig focuste op de zorg, verschuiven haar interesse en drijfveer steeds meer richting innovatie. Maar ze zal haar eerste passie nooit loslaten: “Eigenlijk zorgen wij door het opzetten van de proeftuin ook voor de ondernemer uit de streek. Onze doelstelling is om de komende jaren zowel te groeien in het aantal medewerkers (zorg cliënten) als de productie te verdubbelen. Bovendien vind ik het erg belangrijk om bij te blijven dragen aan de maatschappelijke thema’s die er spelen rondom voedselverspilling. Het POP3-project levert een belangrijke bijdrage aan de verschuiving van een bestaande kostenreductiestrategie naar een meerwaardestrategie met nieuwe marktconcepten, nieuwe verdienmodellen en meerwaardecreatie.”