Bacteriën worden in toenemende mate ongevoelig (resistent) voor antibiotica. Als een bacterie resistent is tegen een antibioticum betekent dit dat de bacterie niet meer gevoelig is voor dat antibioticum. Resistentie maakt het effectief behandelen van infectieziekten lastiger en brengt ziekte, sterkte en (zorg)kosten met zich mee. Dit is een groeiend probleem in zorginstellingen, de openbare bevolking en de (intensieve) veehouderij. Het resistentieprobleem vereist een One Health aanpak, waarin er wordt samengewerkt vanuit verschillende disciplines en sectoren. Resistente bacteriën trekken zich immers weinig aan van de muren van een instelling. Een patiënt die in een ziekenhuis besmet wordt met een resistente bacterie kan deze meenemen naar een ander ziekenhuis, maar ook bijvoorbeeld naar een verpleeghuis.
Grensoverschrijdende samenwerking is noodzakelijk omdat de verspreiding van resistente bacteriën niet stopt bij de landsgrenzen. In België en Nederland zijn resistentiepercentages tot op heden aanzienlijk lager dan in andere delen van de wereld. Dit heeft ondermeer te maken met het relatief terughoudend gebruik van antibiotica bij mens en dier en de hoge standaarden voor infectiepreventie in de zorg en de veehouderij.
Het i-4-1-Health project, dat geleid wordt door het Amphia Ziekenhuis (Breda) en waarin 26 organisaties samenwerken, is een grensoverschrijdend project waarin de aanwezigheid en de verspreiding van antibiotica resistente (ongevoelige) bacteriën bij ziekenhuizen, verpleeghuizen, kinderdagverblijven en de veehouderij in de Vlaams-Nederlandse grensregio inzichtelijk worden gemaakt. In i-4-1-Health wordt het netwerk tussen ziekenhuizen, publieke gezondheidsdiensten, kennisinstellingen en bedrijven aan beide landsgrenzen versterkt. Daarnaast wordt aan twee innovaties gewerkt: de Infectie RIsico Scan (IRIS) en een Track and Trace Systeem (TTS) voor resistente bacteriën.
Om op een gestandaardiseerde manier infectierisico’s in beeld te brengen is binnen het project een digitaal meetinstrument (app) ontwikkeld: de Infectie RIsico Scan (IRIS). De IRIS stelt gebruikers in staat om infectierisico’s in zorginstellingen, kinderdagverblijven en de veehouderij op een gestandaardiseerde, objectieve manier zichtbaar te maken. De IRIS meet verschillende factoren die een rol spelen in het voorkómen van infecties en de verspreiding van resistente bacteriën, zoals een goede schoonmaak, goede handhygiëne door zorgverleners, het juist gebruik van medische hulpmiddelen en antibiotica. Daarnaast meet de IRIS als uitkomst het dragerschap van resistente bacteriën. Inmiddels is een eerste versie van de IRIS in gebruik genomen bij de pilootlocaties in de proeftuin zorg, publieke gezondheidszorg en veehouderijen.
Als er resistente bacteriën aangetroffen worden bij mensen of dieren wordt van een aantal specifieke resistente bacteriën de genetische code (het DNA-profiel) in kaart worden gebracht door middel van zogenaamde Whole Genome Sequencing (WGS). Door verschillende DNA-profielen met elkaar te vergelijken kan verspreiding van bacteriën worden aangetoond tussen individuen, maar ook tussen instellingen, sectoren en landen (Track en Trace). Inmiddels zijn protocollen tussen het MUMC+, het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en de Universiteit Antwerpen afgestemd en zijn de eerste stammen uit de IRIS rondes gesequenced. Dit biedt mogelijkheden om verspreidingsroutes op te sporen en aan te pakken.