Zo’n 150 jaar geleden was de oester geen chique borrelhapje, maar een goedkope bron van eiwitten voor de gewone man. Door overbevissing, ziektes en veranderingen in de zee maar liefst 85% van de oesterriffen verloren gegaan. Hiermee verdwenen ook de broedplaatsen voor vissen. Dat merken vissers, want het wordt steeds moeilijker om een boterham te verdienen met de visvangst. Oesters uitzetten in zee heeft geen zin, omdat het schaaldiertje zich niet kan hechten aan de zanderige bodem. Daar heeft de startup Oyster Heaven wat op gevonden: de Mother Reef, een nieuw thuis voor oesters.
“Oesters zijn onmisbaar voor een gezond ecosysteem in zee”, zegt Femke van Toor, marinewetenschapper en projectleider bij Oyster Heaven. “Elke oester filtert maar liefst 200 liter zeewater per dag en haalt onder meer stikstof uit de oceaan. Bovendien vormen de oesterbanken een broedplaats voor veel vissen en andere schaaldieren en dragen ze daardoor bij aan biodiversiteit. Herstel van de oesterbanken is daarom essentieel voor natuurherstel in de oceanen en verbetering van de visstand. Daar richt Oyster Heaven zich sinds de oprichting door George Birch in 2021 op.”
In de Mother Reefs kunnen de larven uitgroeien tot volwassen oesters in een rif.
Project: Biodegradable Oyster reefs Support
Projectpartners:
Oyster Heaven Europe B.V
Stichting Zeeschelp
Looptijd:
2022 – 2024
Financiering:
Kans op succes
Van Toor: “Dankzij de subsidie van MIT Zuid kunnen we grondige research met oesters in tanks op het land doen. We hadden al de zogenoemde Mother Reef stenen ontwikkeld. Dit is een opengewerkte kleisteen ter grootte van een schoenendoos. Hierop plaatsen we oesterlarven. Het idee is dat deze Mother Reefs – die een golvende vorm hebben – opgestapeld vanaf pallets in zee uitgezet worden, zodat de larven daar kunnen uitgroeien tot volwassen oesters in een rif. Bij de reis van de pallets met babyoesters van de kwekerij naar zee kan er van alles mis gaan. Precies die stap hebben we kunnen onderzoeken met de MIT Zuid-subsidie. Hierdoor is de kans op succes een stuk groter geworden.”
Voorzichtig werken
Als de pallets op de boot staan, is het belangrijk om voorzichtig te werk te gaan. “Als de Mother Reefs verschuiven, kunnen ze de baby-oesters beschadigen, legt Van Toor uit. “Het transport moet ook snel gaan, want de larven overleven niet heel lang buiten het water. Voor het uitzetten van de pallets hebben we geëxperimenteerd met vlotten en boeien. We zijn uitgekomen op een soort vlot met banden waarmee we de Mother Reef stenen vanaf pallets laten zakken op de bodem, ongeveer drie tot vijf meter diep. Voor elk rif hebben we in totaal 40.000 Mother Reefs nodig.”
Luchtiger opstapelen
Uit proeven bleek dat de Mother Reefs meer open opgestapeld moesten worden, zodat het water goed door de stenen kan stromen. Alleen dan zetten de baby-oesters zich ook vast aan de binnenkant van de stenen en dat is belangrijk na het uitzetten, voor het ontstaan van een oesterrif. Na veel metingen en drukpuntberekeningen was de conclusie dat het optimaal was om in plaats van 90 slechts 66 Mother Reefs per pallet te gebruiken.
Gezond ecosysteem
Van Toor: “Na de uitzetting van de larven blijven we onderzoeken hoe het rif zich ontwikkelt en hoe de oesters zich gedragen in het wild. We zijn bijvoorbeeld benieuwd of de oesters van onze Mother Reefs invloed hebben op de oesterpercelen van de kwekers in de buurt. De schelpdieren van onze oesterbanken gaan we niet oogsten. Het is de bedoeling dat er over tien jaar een prachtig volgroeid oesterrif is dat blijft bijdragen aan een gezond ecosysteem in zee.”
Femke van Toor: “Het project van Oyster Heaven zorgt voor nieuwe oesterriffen, een echte verbetering van het ecosysteem in zee.”
Impact maken
Oyster Heaven is een commercieel bedrijf. “Onze klanten zijn grote bedrijven in de voedselindustrie die afhankelijk zijn van gezonde oceanen. Voor hen is broodnodig om te investeren in gezonde oceanen. Deze bedrijven willen graag bijdragen aan grote projecten die echt impact maken, maar hebben daarvoor zelf de expertise niet in huis.”
Is het investeren in projecten van Oyster Heaven een vorm van greenwashing? “Zeker niet”, vindt Van Toor. “Het is geen marketingtruc om duurzamer te lijken. De bedrijven die bijdragen aan onze projecten ervaren elke dag dat er immense problemen zijn met de zee en met onze projecten maken zij daadwerkelijk impact.”
Vergunningen
Oyster Heaven hoopt deze zomer alle vergunningen in huis te hebben om in het najaar van 2024 de eerste Mother Reefs in de Noordzee te laten zakken. De startup is van plan dit jaar de eerste 4 miljoen oesters uit te zetten.
Over Oyster Heaven:
Oyster Heaven heeft als missie om oesterriffen te herstellen met geld uit het bedrijfsleven. Lees meer: www.oysterheaven.org