De OPZuid doelstelling 4F “Koolstofarme economie” was dit jaar onderwerp van evaluatie. De aanleiding voor deze evaluatie was het achterblijvend aantal aanvragen onder deze doelstelling. Technopolis heeft de evaluatie in de periode maart–augustus 2018 uitgevoerd, waarbij de nadruk lag op het toetsen van de interventielogica.
De belangrijkste conclusie van de evaluatie was dat de interventielogica (gebouwde omgeving, slimme en versnelde uitrol van innovaties en gemeenten als launching customer) relevant is en was. Echter, de rol van de gemeenten als launching customer is onvoldoende uit de verf gekomen. In de praktijk hebben gemeenten niet noodzakelijkerwijs een trekkersrol binnen dit thema; zij hebben eerder een faciliterende rol. De opgave in de gebouwde omgeving ligt voor de gemeenten vooral in het bijeenbrengen van partijen.
Het blijkt dat niet alleen onder OPZuid het aantal aanvragen met betrekking tot koolstofarme economie in de bebouwde omgeving relatief beperkt blijft, ook bij andere subsidieregelingen gericht op koolstofarme economie blijkt de invulling voor de gebouwde omgeving lastig, Het behoudend karakter van de bouw en het feit dat gemeenten geen belanghebbende zijn bij (commerciële) uitrol zijn hier mede debet aan.
Daar waar de gemeenten maar zeer beperkt bereikt worden met deze doelstelling, blijkt het MKB wel goed betrokken. De meeste aanvragen onder doelstelling 4F Koolstofarme economie komen vanuit het bedrijfsleven.
De daadwerkelijke bijdrage aan duurzame energieopwekking van de gehonoreerde projecten onder OPZuid zal waarschijnlijk relatief beperkt zijn, maar de meeste projecten lopen nog. Het daadwerkelijke effect is lastig vast te stellen op basis van de indicatoren, omdat besparing niet meegenomen is en de (streef)waarden die worden opgegeven onduidelijk zijn (ontbreekt aan tijdsduurindicatie waarin de waarde wordt gerealiseerd, en eenheid (MW of MWh).
Daarnaast merkt Technopolis op dat de communicatie rondom de openstellingen 4f Koolstofarme economie verbeterd kan worden zodat de bekendheid groter wordt.
Technopolis adviseert aan te sluiten bij de recente ontwikkelingen in het klimaatveld (het Klimaatakkoord, de Klimaatenvelop van het Rijk en de op te stellen Regionale Energie Strategieën). Naast aansluiting bij de focusgebieden van het Klimaatakkoord (aardgasopgave, energie-infrastructuur, woningen, etc.) kan gedacht worden aan inzetten op sociale innovatie. Daarnaast wordt aanbevolen de rol van de gemeenten te herijken en de specifieke rol als launching customer te laten vervallen binnen OPZuid. Het zou gegeven de algemene EFRO-doelstellingen wél logisch zijn om in projecten de betrokkenheid van meerdere gemeenten (in verschillende regio’s – ter voorbereiding en ondersteuning van de Regionale Energie Strategieën, in een faciliterende rol) te verplichten. Betrokkenheid van het MKB en woningcorporaties bij doelstelling 4F Koolstofarme economie zou wel logisch zijn.
De communicatie kan verbeterd worden door de regeling beter uit te leggen en het jargon te verduidelijken. Daarnaast is het advies de resultaten beter te delen zodat de oplossingen ook buiten het programma kunnen worden uitgerold. Tot slot is er ruimte voor verbetering van de monitoring en kwaliteitscontrole op de door de projecten aangeleverde informatie.
