Brussel trekt € 175,5 miljoen uit om in de drie Zuid-Nederlandse provincies de economische en sociale gevolgen op te vangen van de overgang van fossiele naar groene industrie. Het Brabantse Treeport BCT Partners BV is het eerste bedrijf in Zuid-Nederland dat een subsidie in de wacht sleept in het kader van het nieuwe Just Transition Fund dat begin dit jaar van start gegaan is. Martijn van Gruijthuijsen, gedeputeerde bij de provincie Noord-Brabant, feliciteerde de projectpartners op 21 juni met de subsidie van € 705.089,-. Met het geld realiseren Treeport BCT Partners, Van Aalsburg, Handelskwekerij Gova en Groeibalans Teelt en Onderzoek het Opleidingscentrum Rootz, dat een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de transitie naar groene chemie in West-Brabant.
Gedeputeerde Martijn van Gruijthuijsen vindt het belangrijk dat ondernemers gesteund worden in de transitie naar vergroening en verduurzaming: “De chemiesector is essentieel voor de West-Brabantse economie en kenmerkt zich door innovatie. We moeten echt ook onder ogen zien dat deze sector groener moet handelen om de druk op het milieu te verlichten, en ook de kansen te pakken die deze nieuwe methodes en technieken geven. Onze innovatieve ondernemers staan hier klaar voor en met de hulp van dit Europees fonds maken we onze economie toekomstbestendig en kunnen we de omschakeling maken naar een groene chemiesector.”
Groene chemie bron van werkgelegenheid
Het verlies van werkgelegenheid in de fossiele chemie kan worden gecompenseerd door de toename van werkgelegenheid in de groene chemie. Regio West-Brabant beschikt over een grote en sterke chemische industrie, maar ook de plantaardige industrie is in opkomst. Er wordt al veel onderzoek gedaan naar groene chemie en er is al veel kennis aanwezig. Echter, om de transitie naar groene chemie te versnellen, moeten we de ontwikkeling van kennis en vaardigheden voor toekomstbestendige banen een boost geven.
Projectleider Peter Berben: “Voordat sprake is van een groene chemie, moeten we een aantal obstakels overwinnen. Zo kunnen mensen die werkzaam zijn in de fossiele chemie en maakindustrie, niet direct worden ingezet in duurzame chemie en biobased grondstoffenwinning. Vaardigheden met betrekking tot fossiele grondstofwinning sluiten onvoldoende aan bij kennis en skills die nodig zijn voor groene chemie, zoals bijvoorbeeld het verkrijgen van duurzame grondstoffen uit plantaardige bronnen zoals bomen.”
Opleidingscentrum Rootz
In het najaar van 2023 opent Rootz, het kennis- en innovatiecentrum van Treeport zijn deuren voor ondernemers, studenten en andere stakeholders binnen de boomkwekerij. Het centrum is onderdeel van bedrijventerrein Business Centre Treeport in Zundert. Met behulp van subsidie uit het Just Transition Fund wordt een opleidingscentrum gerealiseerd, waar de partners een opleidingsprogramma aanbieden voor huidige en nieuwe werknemers in de branche. De boomkweeksector ziet kansen voor chemici in de groene sector en wil hen zo goed mogelijk faciliteren. Waardevolle arbeidskrachten worden zo behouden voor de markt doordat zij toekomstbestendige kennis en skills ontwikkelen.
Peter Berben licht toe: “We werken nauw samen met diverse onderwijs- en kennisinstellingen zoals bijvoorbeeld Aeres, Avans, Curio, HAS Green Academy en Yuverta. De verschillende opleiders voegen vanuit hun eigen expertise waarde toe en, misschien nog wel belangrijker, helpen en beïnvloeden elkaar om vanuit de verschillende disciplines naar vraagstukken te kijken. We brengen biologen en chemici samen om van elkaar te leren. Denk bijvoorbeeld aan het analyseren van plantextracten als potentiële vervanger van fossiele grondstoffen en andere niet duurzame processen. Zo leiden we breed mensen op voor banen in de groene chemie. De JTF-subsidie is een vliegwiel voor deze ontwikkeling. Zonder de subsidie hadden we de activiteiten niet zo snel kunnen opzetten.”
Betekenis voor de regio
Peter Berben is van mening dat Rootz perfect past bij de gedragen visie van de regio West-Brabant om zich als plantbased regio te profileren. “Maar de ambitie van de partners reikt nog verder. De regio is voor ons groter en strekt in ieder geval tot in Vlaanderen.”
Just Transition Fund
Om in 2050 een klimaatneutraal Europa te bereiken, zijn grote veranderingen nodig op het gebied van energiegebruik en het verminderen van CO2-uitstoot. Deze veranderingen kunnen aanzienlijke sociale en economische gevolgen hebben voor regio’s die sterk afhankelijk zijn van fossiele industrieën. Daarom stelt het Europese Just Transition Fund (JTF), het ‘fonds voor een rechtvaardige energietransitie’, subsidie beschikbaar. De overgang naar een klimaatneutraal Europa biedt dus kansen voor deze regio’s. Een energietransitie is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor de ondernemer, de werkgelegenheid en de leefomgeving.
Het totale JTF-budget voor Nederland bedraagt ongeveer € 630 miljoen. In Zuid-Nederland zijn Zeeuws-Vlaanderen/Vlissingen-Oost, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg als JTF-regio’s aangewezen. Deze gebieden ontvangen ieder zo’n € 58,5 miljoen aan JTF-middelen om de gevolgen van de transitie van fossiele industrieën op te vangen en een groene, circulaire en concurrerende economie te ontwikkelen met een daarbij passende en flexibele arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven, onderwijs en gemeenten kunnen subsidie aanvragen voor projecten die hieraan bijdragen.
