Olijfolie is de olie die wordt geperst uit olijven, de vruchten van de olijfboom. Het proces is heel eenvoudig, de olijven worden geperst en de olie loopt eruit. Als dit hygiënisch en binnen 24 uur gebeurt, kan de olijfolie worden geclassificeerd als Extra Vierge Olijfolie (EVOO).
De voedingswaarde en gezondheidsvoordelen van olijfolie maken het een waardevol product en daarom wordt het tegen een hoge prijs verkocht op de markt. Vanwege de stijgende prijzen en omdat het voor consumenten moeilijk is om niet-authentieke olijfolie op te sporen, is olijfolie aantrekkelijk voor fraudeurs. Olijfolie is vloeibaar en kan gemakkelijk worden gemengd met inferieure of goedkopere oliën. Daarom wordt olijfolie al jaren beschouwd als een van de meest frauduleuze voedingsmiddelen.
Wereldwijd wordt er elk jaar meer dan 3,3 miljoen ton olijfolie geproduceerd, goed voor een marktomvang van €12,62 miljard in 2021. Als gevolg van de klimaatverandering was de productie van 2022/2023 veel lager dan eerdere oogsten. Dit zijn uitdagende tijden voor de olijfolie industrie en de ongekende terugval om de kwaliteit van de olijfolie op niveau te houden.
Uitgebreid marktonderzoek toont aan dat olijfolie van mindere kwaliteit wordt verkocht als Extra Vierge Olijfolie (EVOO) en dat het technisch eenvoudig is om dit product (gedeeltelijk) te vervangen door goedkope oliën. In feite is 60% van de olijfolie op de markt frauduleus en zelfs tot 74% van alle olijfolie die in reguliere supermarkten wordt verkocht is niet volgens het etiket op de verpakking.
Momenteel is het gebruik van testpanels de enige geaccepteerde beoordelingsmethode om de goede van de slechte olijfolie te scheiden. Ondanks de zeer strenge eisen waaraan een testpanel moet voldoen, blijft het testen van olijfolie een subjectieve oefening. De uitkomst van de paneltest heeft grote gevolgen voor de verkopende partij. Er is veel verschil tussen de testpanels en de markt vraagt om een objectievere manier van beoordelen die toegankelijk is voor alle partijen binnen het distributiekanaal.
De menselijke smaak is niet in staat om frauduleuze mengsels van (plantaardige) oliën te detecteren en is ook niet in staat om defects in een vroeg stadium te ontdekken. Daarom is het gebruik van testpanels niet geschikt voor het bewaken van de productkwaliteit tijdens het productieproces. De industrie vraagt om een snelle en objectieve manier om defecten in EVOO op te sporen en de productkwaliteit tijdens het productieproces te analyseren.
In dit project wil Next Generation Sensors, samen met het Olijfolie Instituut een objectief analysesysteem (The Olive Oil Screener; TOOS) ontwikkelen voor het aantonen van de kwaliteit en authenticiteit van olijfolie, door het meten van vluchtige organische verbindingen en niet-vluchtige verbindingen met behulp van een massaspectrometer. De defecten worden bepaald door een getraind testpanel volgens de normen van de Internationale Olijfolieraad (IOC). De monsters die door het panel worden getest, worden chemisch in kaart gebracht, wat betekent dat de defecten worden gekoppeld aan hun chemische signatuur. Op deze manier wordt de zintuiglijke ervaring (geur en smaak) gekoppeld aan analytisch meetbare gegevens. Deze gegevens worden gebruikt om een nauwkeurige en objectieve toepassing te ontwikkelen voor het kwalificeren en kwantificeren van defecten in olijfolie.
Het uiteindelijke doel is om de kwaliteit van de olijfolie te controleren en te garanderen. De innovatie binnen dit project draagt bij aan “gewaardeerd, gezond en veilig voedsel”. Men kan dan met een gerust hart zeggen: Extra vierge olijfolie is ook echt Extra Vierge Olijfolie.